Greenmotion Özkaya’nın serveti nasıl katlandı?

Ziraat Bankası’nın kamu iktisadi kuruluşlarını denetleyen Sayıştay’ın TBMM’ye sunduğu raporlarda, incelemeye giren şirketlerin isimleri yazılmaz. Şirketler genelde kendileri için tanımlanan bir “ numara ” ile anılırlar. Ancak, Sayıştay’ın Ziraat Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı (Ziraat GSYO) 2019 yılı raporunda şirketin adı yazıyordu: Central Oto Kiralama¹.

Central Oto Kiralama, Metal Oto Yönetim Kurulu Başkanı ve Eyüpspor Kulübü Başkanı Murat Özkaya’nın, sayıları 3-5 ile sınırlı olamayan Metal2 Oto, Ototaksit gibi sektörde kurulu şirketlerinden yalnızca birisiydi. Central Oto Kiralama, aynı zamanda çevreci bir araç kiralama şirketi olduğunu iddia eden Green Motion’ın da sahibiydi². Green Motion, 2007 yılında Birleşik Krallık’ta kurulmuş ve 60 ülkede ve 600’den fazla lokasyonda faaliyet gösteren bir şirketti³.

Ziraat Bankası, 2018 yılında Central Oto Kiralama’ya 250 milyon TL sermaye koydu ve şirketin yüzde 99’unu satın aldı. Özkaya ise yüzde 1 hisse ile yönetim kurulu başkanlığını sürdürdü. Ancak, Sayıştay raporu, Ziraat Bankası’nın bu yatırımında etkin, verimli ve kârlılık ilkelerine uygun yönetimin sağlanamadığına işaret etti ve şu saptamaları yaptı¹:

• Central Oto Kiralama’ya konulan 250 milyon TL sermayenin tamamı ve daha sonra kamu bankalarından kredi çekilen toplam 400 milyon TL, araç alımı için şirketin daha önce tamamının sahibi olduğu firmaya (MTL Oto) avans olarak verilmiştir. Yıl sonu itibarıyla ilgili firmaya araç alımı avansı olarak verilen tutar 650 milyon TL olurken, bunun karşılığında sigorta değerleri üzerinden satın alınan araçların bedelleri toplamı KDV dahil 144 milyon TL’dir. Verilen bu avans ve araç alımı, alan firma için faizsiz ve masrafsız finansman niteliği taşıyor.
• Şirkette iç mevzuat çalışmalarının ve temel fonksiyonlarını yerine getirebilmesi için gerekli birimlerin kurularak, organizasyonel yapılanmanın tamamlanmadığı tespit edilmiştir.
• Şirketin ihtiyaçlarına uygun olarak belirlenmemiş olan ve tutarsız bir şekilde yürütülen reklam ve tanıtım faaliyeti aynı zamanda şirket için yüksek bir gider oluşturmuştur.
• Central Oto Kiralama A.Ş.’nin 2019 yılı faaliyetleri çerçevesinde yıllık faaliyet raporunun, yıl sonu finansal sonuçlarının zamanında hazırlanmadığı ve bağımsız denetçi seçiminde genel kurul kararına uygun hareket edilmediği görülmüştür.

Bu rapor, Ziraat Bankası’nın kamu kaynaklarını nasıl heba ettiğini ve Özkaya’nın servetini nasıl katladığını ortaya koyuyor. Özkaya’nın serveti sadece Central Oto Kiralama ile sınırlı değil. Özkaya, aynı zamanda Galatasaray’ın sponsoru olan Sixt Rent A Car’ın Türkiye temsilcisi Bor Holding’in de sahibi. Sixt Rent A Car, Almanya merkezli bir araç kiralama şirketi. Özkaya, Sixt Rent A Car ile Galatasaray arasında yaptığı sponsorluk sözleşmeleri sayesinde hem kulübün hem de kendisinin kasasını dolduruyor¹.

Özkaya’nın servetinin bir başka kaynağı da Eyüpspor Kulübü. Özkaya, 2019 yılında Eyüpspor Kulübü’nün başkanlığına seçildi. Eyüpspor, Türkiye’nin ikinci ligde mücadele eden bir futbol kulübü. Özkaya, Eyüpspor’u birinci lige çıkarmak için Galatasaray ile pilot takım anlaşması yaptı. Bu anlaşma sayesinde Galatasaray, Eyüpspor’a oyuncu kiralayabilecek ve onlara destek olabilecek¹.

Özkaya’nın servetinin bir diğer kaynağı da gayrimenkul yatırımları. Özkaya, İstanbul’un en lüks semtlerinde yazlıklar, kışlıklar ve rezidanslar satın aldı. Özkaya’nın gayrimenkul portföyünün değeri milyonlarca doları buluyor¹.

Özkaya’nın servetinin son kaynağı ise uçaklar. Özkaya, hem kendisi hem de iş ortakları için özel jetler satın aldı. Özkaya’nın uçak filosunun değeri de milyonlarca doları buluyor¹.

Özetle, Ziraat Bankası’nın eski ortağı Özkaya’nın serveti nasıl katlandı? Kamu kaynaklarını kullanarak, araç kiralama sektöründe haksız rekabet yaratarak, futbol kulüpleriyle işbirliği yaparak, gayrimenkul ve uçak alarak. Bu servetin kaynağı ve kullanımı hakkında kamuoyuna şeffaf bir açıklama yapılması gerekiyor.

¹: Ziraat’in “eski ortağı” Özkaya’nın katlanan serveti araştırılıyor – Serpil Yılmaz – Sözcü ²: Eaton acquires Green Motion SA, expanding electric vehicle charging capabilities ³: Green Motion | About us